چاپ کتاب و دانستنی ها آن

قطع کتاب چیست:

اصطلاحی است که ‌بیانگر ابعاد کتاب است. برای مثال بجای ‌کتاب ۱۷ در ۲۴ میگویند وزیری. به عبارت دیگر قطع وزیری کتابی است که ‌معمولا عرض آن ۱۷ و ارتفاع ‌آن ۲۴ سانتیمتر است.

انواع قطع کتاب و ویژگی های آن ها

قطع وزیری

در حال حاضر مرسوم ترین قطع در ایران قطع وزیری است که این کتاب ها در ابعاد ۱۷ در ۲۴ سانتیمتری و ۱۶٫۵ در ۲۳٫۵ سانتیمتری صحافی می شوند. متن داخل این کتاب ها در ابعاد B5 می باشند. از این قطع برای چاپ کتاب های درسی، علمی و دانشگاهی بیشتر استفاده می شود. قطع وزیری در استاندارد آمریکا به نام Medium octavo مشهور است.

قطع رقعی استاندارد

از این قطع برای کتاب هایی که کمی از اندازه معمولی کوچکتر هستند، استفاده می شود. همچنین زمانی که تعداد صفحات کتاب کم است از این قطع برای بهتر دیده شدن کتاب استفاده می کنند. کتاب هایی با قطع رقعی استاندارد دارای ابعاد ۱۴٫۵ در ۲۱٫۵ هستند. فایل متن این کتاب ها نیز در ابعاد B5 تعریف شده است. البته قابل ذکر است که عرض متن حدود ۱۰ سانتیمتر و ارتفاع آن به ۱۷٫۵ سانتیمتر می رسد. از قطع رقعی استاندارد برای چاپ رمان، داستان ها و محتوا محور که دارای تصاویر کمی هستند، استفاده می شود.

در این نوع قطع باید به نکاتی مانند اندازه قلم، فواصل خطوط و حواشی متن از صفحه را بسیار دقت کرد زیرا اگر صفحه آرایی کتاب به دقت صورت نگیرد باعث خستگی چشم خواننده خواهد شد.

قطع رقعی کوچک

اندازه کتب با قطع رقعی کوچک در حدود ۱۴٫۳ در ۲۰ سانتیمتر می باشد و فایل من این کتاب ها در ابعاد A5 تعریف شده است. از قطع رقعی کوچک برای چاپ کتاب های دیجیتالی و به منظور کاهش هزینه های مصرف کاغذ استفاده می شود.

قطع رحلی

از این قطع بیشتر برای برخی از کتاب های آموزشی، پایان نامه ها و کتاب های نفیس استفاده می شود. کتاب هایی با قطع رحلی معمولا با ابعاد ۲۰٫۵ در ۲۸٫۵ سانتیمتری صحافی می شوند و متن آن ها نیز در ابعاد A4 تعریف شده است. صفحه بندی این نوع کتاب ها بسته به نوع محتوا متغیر و به صورت تک ستونی و دو ستونی می باشد.

قطع خشتی و جیبی

این قطع ها دارای طول و عرض برابر هستند و ابعاد آن ها ۲۰ در ۲۰ می باشد. فایل متن کتاب هایی که با قطع خشتی و جیبی صحافی می شوند، B6 است. صفحه بندی این کتاب ها با قلم ریزتر و فاصله خطوط کم انجام می شود. به همین دلیل حجم و اندازه این کتاب ها کوچک بوده و بسیار شیک و زیبا هستند. همچنین به دلیل وزن سبک و ناچیز، حمل آن ها بسیار راحت خواهد بود.

قطع پالتویی

این نوع کتاب ها دارای ارتفاع بیشتری نسبت به عرض خود هستند و ابعاد آن ها در حدود ۱۱ در ۲۲ می باشد. در صفحه آرایی کتاب هایی با قطع پالتویی باید به زیباسازی و سلیقه خواننده بسیار توجه داشت. به دلیل اندازه کوچک این کتاب ها بهتر است که مطالب زیاد در یک صفحه قرار داده نشود تا کیفیت کار پایین نیاید.

گروه چاپ شریف با بهره مندی از ماشین آلات چاپ حرفه ای چاپ کتاب طبق قطع درخواستی شما ناشران ارجمند را با بهترین کیفیت تولید نماید.

نکات و اصطلاحات چاپ کتاب:

عطف :

به لبه عمودی کتاب‌ که ‌اوراق کتاب بآن چسب خورده‌اند عطف میگویند.

جلد و کاغذ :

وقتی‌گفته‌ می‌شود جلد ۲۵۰ گرمی یا کاغذ متن ۷۰ گرمی، منظور وزن یک متر مربع از مقوا یا کاغذ است. طبیعتا هرچه این رقم بیشتر باشد ورق ضخیم‌تر و وزن و هزینه‌ی چاپ کتاب بیشتر می‌شود.

جلد کتاب ها میتواند از جنس کاغذ های گلاسه 250 و 300 گرم تولید گردد و نوع کاغذ متون کتاب نیز در مدل های متنوع 70 و 80 گرمی یا گلاسه 135 گرم استفاده میشود که هر کدام برای گروهی از کتاب ها تدوین و چاپ میگردد مثل کتاب های عمومی یا کتاب های شعر کودکانه

سلفون :

لایه پلاستیکی شفاف و بسیار نازکی که روی جلد می‌کشند و علاوه بر استحکام جلد آنرا قابل تمیز کردن هم می‌کند. انواع معمول سلفون عبارتند از مات و براق.

شومیز :

صحافی با جلد ‌مقوایی ۲۰۰ تا ۳۵۰ گرمی را صحافی شومیز می‌گویند. جلد شومیز یک مقوای قابل انعطاف است.

گالینگور :

صحافی با مقوای سخت را گالینگور میگویند. جلد گالینگور غیرقابل انعطاف است. هزینه و پایداری جلد گالینگور بیش از شومیز است. از جلد گالینگور با صحافی پایان نامه ها نیز استفاده میشود.

طلا کوب :

جلد گالینگور که با روکش پلیمری پوشانده می‌شود و نوشته‌ها با رنگ طلایی روی آن کوبیده یا چاپ می‌شوند.

سلفون سخت :

جلد گالینگور که با مقوای سخت ساخته شده اما روی آن طرح جلدی که روی کاغذ نازک چاپ و سلفون شده را می‌چسبانند و جلد ظاهر چهار رنگ و زیبایی پیدا می‌کند.

بدرقه :

اولین و آخرین کاغذ جلد گالینگور که عموما با کاغذ سنگینتر و مرغوب‌تر از متن اصلی تهیه می‌شود و محافظ اتصال جلد با متن است را بدرقه کتاب میگویند.

انواع چاپ کتاب از نظر رنگ چاپ :

تک رنگ :

در غالب موارد منظور چاپ با رنگ مشکی است.

دو رنگ :

چاپ با استفاده از دو رنگ. مزیت این نوع چاپ این است که تعداد زینک استفاده شده نصف چاپ چهار رنگ و هزینه لیتوگرافی آن نیز نصف می‌شود و این درحالی است که خریدار کتاب را بصورت رنگی مطالعه می‌کند. طیف هر رنگ تنها یک رنگ محسوب می‌شود، برای مثال آبی آسمانی تا سرمه‌ای فقط یک رنگ آبی محسوب می‌شود.

چاپ چهار رنگ یا تمام رنگی :

چاپ با استفاده از چهار رنگ سایان cyan، مجنتا magenta، زرد yellow و سیاه که اصطلاحا CMYK نامیده می‌شود و می‌تواند تمامی طیف رنگ‌ها را پوشش دهد‌. و برای چاپ تصاویر تمام رنگی در کتاب استفاده میشود.

فرق چاپ دیجیتال و چاپ افست :

چاپ دیجیتال کتاب :

در چاپ دیجیتال می توان برای چاپ حتی یک جلد اقدام به چاپ نمود. مولفین، ناشرین، اساتید دانشگاه، دانشجویان، سازمان ها، موسسات و شرکت ها در بسیاری موارد نیاز به چاپ تعداد محدود کتاب دارند.

با وجود این که هزینه چاپ دیجیتال بالاتر از افست است به دو دلیل از این روش در جهان (نظیر سایت های معروفی چون آمازون) استفاده می شود. دلیل اول نیاز به تیراژ کم است. چاپ ۵۰ جلد از یک کتاب بصورت افست بسیار پرهزینه است و چند برابر چاپ دیجیتال آن هزینه خواهد‌ داشت. دلیل دوم جمع سرمایه گذاری ناشر یا مولف ‌است. برای مثال کتابی که در ‌چاپ افست ۱۰۰۰ نسخه آن بیست میلیون تومان سرمایه نیاز دارد و احتمال فروش آن کم است اگر ۲۰۰ نسخه دیجیتال با هزینه سه میلیون تومان چاپ شود علاوه بر صرف هزینه کمتر، ریسک فروش آن نیز پایین تر خواهد بود. مواردی نظیر تست بازار، ارائه تعداد محدود برای سمینارها و مانند آن، کتب ترمی دانشگاهی و مانند آن توسط چاپ دیجیتال قابل ارائه است.

چاپ افست کتاب :

چاپ کتاب با دستگاه‌های صنعتی  چاپخانه و در تیراژ بالا انجام میگردد. برای چاپ با تیراژ بالا به صرفه است از چاپ افست استفاده شود. در تیراژهای کم چاپ افست، به صرفه نبوده و برای تیراژ های کمتر از 500 جلد چاپ دیجیتال پیشنهاد میگردد. گروه چاپ شریف با هر دو روش چاپ دیجیتال و افست آمادگی جهت انتشار آثار نویسندگان ارجمند را دارد.

زینک :

وقتی صحبت از چاپ افست میکنیم برای انتشار نوشته ها روی کاغذ از ورقی فلزی استفاده میکنیم که در لیتوگرافی طرح مورد نظر برای چاپ را روی آن کپی می‌کنند و در چاپ افست از آن استفاده می‌شود. برای چاپ رنگی به ازای هر رنگ باید یک زینک تهیه کرد. به همین دلیل چون چاپ تک‌رنگ فقط یک زینک دارد هزینه لیتوگرافی آن یک چهارم چاپ چهار رنگ است.

بند کاغذ :

بند‌ کاغذ اصطلاحی است که برای بسته‌بندی کاغذهای برش نخورده که در کارخانه تولید شده استفاده می‌شود. یکی از ابعاد معمول بندهای کاغذ ۱۰۰ در ۷۰ است که برای کاغذهای سری B استفاده می‌شود و برای مثال یک ورق آن به ۱۶ ورق B5 برش می‌خورد. مورد دیگر بندهای ۶۰ در ۹۰ است که برای کاغذهای سری A استفاده می‌شود و یک ورق آن به ۸ ورق A4 یا ۴ ورق A3 برش می‌خورد. معمولا تعداد ورق هر بند از ۱۲۵ تا ۵۰۰ ورق است که هرچه وزن کاغذ کمتر شود تعداد آن در یک بند بیشتر می‌شود. کاغذهای ۷۰ و ۸۰ گرمی در بندهای ۵۰۰ ورقی عرضه می‌شوند. اکثرا ۲۱ بند کاغذ را روی یک پالت بسته بندی و حمل می‌کنند.